Złamanie zmęczeniowe zwane również złamaniem przeciążeniowym lub powolnym jest szczególnym rodzajem złamania kości. Złamanie zmęczeniowe powstaje w wyniku cyklicznych przeciążeń o intensywności mniejszej niż maksymalna wytrzymałość tkanki kostnej niezmienionej patologicznie. Do złamania dochodzi na skutek cyklicznych zmian przeciążeniowych. Długotrwałe, przewlekłe stany przeciążeniowe prowadzą do osłabienia kości i jej złamania. Jest to złamanie nieprzemieszczone, powstające jako suma mikrourazów, powstających w czasie od kilku tygodni do kilku miesięcy systematycznego przeciążania kości, składających się na duży uraz. Złamanie zmęczeniowe może dotyczyć różnych kości. Najczęściej jest to złamanie zmęczeniowe kości śródstopia, złamanie piszczeli, złamanie kości strzałkowej czy złamanie zmęczeniowe szyjki kości udowej. Może występować zarówno u osób młodych, jak i starszych. Złamania zmęczeniowe w obrębie stopy najczęściej występują u osób obciążonych treningiem, sportowców zawodowych, jak i amatorów, źle dobierających sposób treningu i regeneracji po wysiłku. U osób nieaktywnych fizycznie przyczyną złamania może być nadmierne przeciążenie spowodowane nadwagą lub otyłością.
Złamanie V kości śródstopia
Piąta kość śródstopia jest łatwo wyczuwalna po bocznej stronie stopy. Jest miejscem częstych uszkodzeń, szczególnie u osób przeciążających konkretne obszary układu kostno-stawowego. Złamania zmęczeniowe w stopie dotyczą osób w różnych grupach wiekowych, najczęściej są to: piłkarze, tenisiści, lekkoatleci, biegacze, wioślarze oraz osoby pracujące w pozycji stojącej, używające narzędzi wibracyjnych itp. Podstawowym objawem złamania zmęczeniowego kości stopy jest ból, początkowo niezbyt silny, pojawiający się jedynie podczas wysiłku fizycznego. Z upływem czasu dolegliwości narastają, są odczuwalne w konkretnym miejscu. Po odpoczynku ból ustaje lub znacząco się zmniejsza. W miejscu urazu może pojawić się obrzęk, siniak, zaczerwienienie i ocieplenie skóry. W obrębie kości można wyczuć zgrubienie lub nierówność. Występuje tkliwość palpacyjna. Następuje upośledzenie wykonywania codziennych czynności. Trening, a nawet normalne chodzenie staje się niemożliwe.
Leczenie złamania zmęczeniowego kości śródstopia
W procesie diagnostycznym lekarz przeprowadza wywiad, badanie fizykalne i zleca badania obrazowe. Wykonywane są zdjęcia rentgenowskie w trzech projekcjach a w razie potrzeby USG i bardzo pomocny w ocenie złamania rezonans magnetyczny. Leczenie złamań zmęczeniowych stopy polega na odciążeniu i odpoczynku. U sportowców zawiesza się treningi obciążające stopy do czasu wygojenia złamania. Zaleca się odciążenie przedniej części stopy, stosując odpowiednie obuwie i kule łokciowe. Najczęściej nie stosuje się unieruchomienia w postaci gipsu. Złamania tego typu trudno się goją, więc jeśli po 20 tygodniach zrost nie postępuje, nieuniknione jest leczenie operacyjne z zastosowaniem śruby śródszpikowej. W niektórych przypadkach dodatkowo stosuje się przeszczepy kostne. Odpowiednio prowadzona rehabilitacja umożliwia usunięcie śruby najwcześniej po upływie 6 miesięcy. Leczeniem złamania zmęczeniowego kości śródstopia zajmują się zespoły specjalistów w klinice Carolina Medical Center w Gdańsku i w Warszawie.
